Werken binnen de overheid is werken in een complexe omgeving. Bij onderwerpen speelt vaak een veelheid aan belangen. Wordt gewerkt op basis een normenkader dat in regelgeving is vastgelegd en vindt afweging vaak plaats in het licht van politieke ambities. Van alle kanten dienen zich mogelijke dilemma’s aan.
Medewerkers bij de overheid werken in twee verschillende (basis-) rollen: adviseren en uitvoeren. Dilemma’s komen voor in beide rollen. Het is niet de vraag of er dilemma’s zijn maar vooral hoe er mee om wordt gegaan.
Voorbeelden van dilemma’s kunnen bijvoorbeeld zijn keuzes tussen handhaving van (wettelijke) regels enerzijds en onevenredig nadelige consequenties voor burgers bij toepassing van die anderzijds (vergelijk de Toeslagenaffaire). Of een keuze tussen het volgen van interne regels van de gemeente en mogelijk nadelige consequenties voor overheden (bijv. bij inkoopprocedures).
Lang niet altijd komen dergelijke dilemma’s boven tafel. Om betrouwbaar en effectief te werken is het van belang dat bij dilemma’s alle relevante omstandigheden in beeld worden gebracht zodat hierover een afweging kan worden gemaakt. Het gaat niet om het vermijden van ‘pijn’ of risico’s. Het gaat er juist om dat ook in gevallen dat het ‘schuurt’ afwegingen worden gemaakt dit recht doen aan de specifieke situatie.
