Kluitjesvoetbal, iedereen op een hoopje

Van mijn achtste tot ergens in de twintig heb ik gevoetbald. Niet op het hoogste niveau….wel altijd met veel plezier.

Met zijn allen achter de bal aan
Kluitjesvoetbal was een term die regelmatig viel. Dat was geen compliment. De trainer riep het vanaf de zijlijn. Of bij de bespreking in de rust: “dat was niet zo veel jongens; kluitjesvoetbal”.

Wat hij, trainers én voetballers waren in die tijd allemaal jongens, daarmee bedoelde was dit. In ons enthousiasme om te scoren liepen we met z’n allen zo hard mogelijk achter de bal aan. Voor aanwijzingen van omstanders waren we doof. Daardoor liepen we elkaar letterlijk en figuurlijk in de weg. Als we de bal al raakten kwam die vervolgens zelden terecht op een plek die, via een mooie actie, leidde tot scoren. Wat toch het doel is van het spelletje.

Gelukkig voor ons speelden onze tegenstanders het spel bijna altijd op dezelfde manier. Het maakte dus niet zoveel uit hoe we het deden. We leefden ons in ieder geval lekker uit.
Winnen was toeval.

Verliezen met 19-1
Een probleem ontstond als onze tegenstander anders speelde. Met een duidelijke taakverdeling. Bijvoorbeeld door te zorgen dat een paar spelers klaar stonden om ‘buiten het kluitje’ de bal aan te nemen en vanuit die positie samen te werken op weg naar het doel. Dan ging het mis en verloren we. Met 19 – 1 of zo.

Nog steeds allemaal op een kluitje
Regelmatig onderzoek ik de sturing op processen en/of doelen binnen de overheid. Soms in de rol van adviseur. Soms door betrokkenheid als procesbegeleider of (interim) manager.

Dan denk ik af en toe terug aan het voetballen uit mijn jeugd. Vooral op momenten dat het ‘spannend’ wordt. Spelers acteren dan vooral ‘kort op de bal’. Mensen rennen hard in plaats van vanuit de eigen positie, de eigen rol, te houden. Vanuit de behoefte om bij te dragen bemoeit iedereen zich met alles.

Door het onoverzichtelijke speelveld gaan betrokkenen zich vooral steeds meer zorgen maken, in plaats van hun eigen waardevolle bijdrage te (kunnen) leveren. Daardoor ontstaat telkens, als vanzelf, een nieuwe crisis. Er is immers altijd wel iemand die er weer “een been” tussen steekt. Dan gaat de bal weer net de andere kant op. Ook hier geldt dan: winnen is een kwestie van toeval.

Tactiek bepaling
Kan dat anders? Volgens mij wel. Bijvoorbeeld door net als bij voetbal een aantal uitgangspunten vast te stellen. Zoals:

• Een doel: voor welk resultaat “gaan we”?
• Een coach/trainer die de verantwoordelijkheid heeft en neemt voor de strategie, opstelling, etc.
• Een heldere rolverdeling binnen het team: aanvallers en verdedigers (en soms ook een sterspeler);
• De lijnen waarbinnen het spel gespeeld wordt: het speelveld;
• En vooral ook: onderscheid tussen spelers, toeschouwers en het bestuur van de club.

Champions League
Hiermee wordt het misschien niet meteen Champions League voetbal. Het wordt er wel overzichtelijker van. Een duidelijke spelbepaling en rolverdeling. Vanuit een gezamenlijk gecoördineerde actie bepaal je de tactiek die hopelijk leidt tot winst. Met succes dat je samen viert.

Training Politiek kompas 

Wil jij jouw kennis effectief inzetten in besluitvormingsprocessen? 

Schrijf je dan in voor de Training Politiek Kompas. In drie dagen krijg je inzicht in het politieke krachtenveld met concrete tips en handvatten om jouw effectiviteit in de samenwerking met de politiek blijvend te versterken.